تأملات جامعه‌شناختی متن و حاشیه پیاده‌روی اربعین کتاب شد
تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۲۳۴۴۵۸
به گزارش خبرگزاری مهر، در یکی دو دهه اخیر، آیین‌ها و مناسک جدیدی در جامعه شیعه ظهور کرده و با روندی شتابان رشد کرده‌اند که بیشتر سابقه‌ای در دوره‌های پیشین نداشته یا حداقل به‌صورت امروزی‌شان آیینی فراگیر محسوب نمی‌شدند. یکی از این آیین‌ها، پیاده‌روی اربعین است؛ آیینی که قدمت آن به میانه قرن ۱۳ هجری می‌رسد و تا همین چند سال پیش آیینی نوعا مخصوص شیعیان عراق و محدود به آن‌ها به‌شمار می‌رفت، اما امروزه به یکی از آیین‌های فراگیر شیعیان تبدیل شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کتاب «پیاده‌روی اربعین: تأملات جامعه‌شناختی» شامل مجموعه مقالاتی با موضوع پیاده‌روی اربعین است که در ذیل مجموعه «کتاب‌های سبز» به دبیری همت محسن حسام مظاهری گردآوری و تدوین و از سوی نشر آرما منتشر شد. در این مجموعه، نویسندگان که همه به نسل جامعه‌شناسان جوان ایرانی تعلق داشته و بر مطالعات دین و تشیع تمرکز دارند، سعی کرده‌اند تا خد امکان بر علایق شخصی و مذهبی خود فایق آمده و از منظر جامعه‌شناختی و با رویکرد انتقادی، به تحلیل این پدیده بپردازند.
«تشیع پساصدام و پایان سندرم حسرت جغرافیای مقدس در تشیع: جامعه شیعی به‌مثابه جامعه‌ای در فراق» نوشته جبار رحمانی، «اربعین؛ دانسته‌ها و نادانسته‌ها از منظری اجتماعی» به قلم مهدی سلیمانیه، «میزبانان اربعین» اثر احمد شکرچی، «از نهادی‌شدن آیین اربعین تا عرفی‌شدن امر قدسی» نوشته محمدرضا پویافر، «حاد واقعیت ژان بودریار؛ بررسی شایعات رسانه‌ای درباره آیین پیاده‌روی اربعین» به قلم محسن امین، «دعوت شده‌ام به زیارت رنج‌آلود / ادراک و تجربه زیسته زائران پیاده ایرانی در عراق» نوشته ندا رضوی‌زاده و «اربعینِ ایرانی؛ رشد تصاعدی آمار ایرانی‌ها در پیاده‌روی اربعین: دلایل و پیامدها» تالیف محسن حسام مظاهری، عنوان مقالات کتاب حاضر است.
محسن حسام مظاهری در بخشی از مقدمه کتاب می‌نویسد: «همان اندازه که بی‌اعتنایی گروهی از اهالی علوم اجتماعی به پدیده‌های بزرگ مذهبی نظیر اربعین مستوجب نقد است، مواجهه غیرعلمی نیز با این پدیده‌ها از جانب برخی دیگر از اهالی علوم اجتماعی به نام پژوهش اجتماعی پذیرفته نیست. طبیعی است که جامعه‌شناسان نیز می‌توانند تعلقات مذهبی خود را داشته باشند و این تعلقات را بیان کنند. منتها بیان تعلقات مذهبی آن‌هم با ادبیات غیرعلمی را نباید به اسم تحلیل جامعه‌شناسانه به خوردِ مخاطبان داد. دشواری موقعیت یک جامعه‌شناسِ باورمندِ دین، همین تعهد اخلاقی به حفظ حریم میان تعلقات مذهبی شخصی خود و تعهدات علمی و روشی است. تعلق همزمان و متوازن به میدان و روش دشوار است؛ خیلی. اما نشدنی نیست. ذکر این نکته نیز لازم است که پرداختن به ساحت زمینی، مرئی، بشری و محسوس یک پدیده دینی (مانند اربعین) از منظر دانشی بشری چون جامعه‌شناس، لزوما به معنای نفی دیگر ساحات محتمل آن در تعریف الاهیاتی و درون‌دینی نیست. علوم اجتماعی ابزاری برای شناخت آن ساحات محتمل دیگر ندارد و لذا دراین‌باره می‌تواند سکوت کند.»
«حاد واقعیت و مراسم پیاده‌روی اربعین» بخشی از مقاله محسن امین، مندرج در کتاب حاضر است که در ذیل آن می‌خوانیم: «پدیده پیاده‌روی اربعین حسینی که به سبب مشارکت تعدادی از شیعیان ایران و عراق توجه رسانه‌ها، دست‌کم رسانه‌های مذهبی و محلی و ملی این دو کشور را به خود جلب کرده است، می‌تواند به‌عنوان نمونه بکری در چارچوب مفهومی حاد واقعیت ژان بودریار مطالعه شود. این پدیده مانند سایر رخدادهای جهانی و به دلیل ویژگی ایدئولوژیکی‌ای که دارد، بیشتر از سایر پدیده‌ها احتمال ترکیب‌شدن با شایعات و دیگر موارد خودساخته خواهد داشت که همگی موید انتخاب صحیح ما خواهد بود. همچنین گرایش وسیع و همه‌جانبه ایرانیان به شبکه‌های آسان‌یاب اجتماعی موبایلی به‌نحو ویژه‌ای به‌شدت و سرعت در شکل‌گیری «امر فراواقعی» از بطن «خود واقعیت» تاثیر می‌گذارد. به‌طور خاص شبکه‌های موبایلی «واتساب» و «تلگرام» به دلیل سطح نفوذ بالایی که در میان مخاطبان ایرانی پیدا کرده‌اند، بیشتر از گذشته امکان انتشار تشدیدکننده‌ها و شایعات حول موضوعی خاص را فراهم می‌آورند. این احتمال (شکل‌گیری حاد واقعیتی از آیین پیاده‌روی اربعین) درخصوص مراسم پیاده‌روی اربعین و سایر واقعیات اطراف آن به سبب ویژگی‌های ممتازی مانند خصلت مذهبی داشتن، برون‌مرزی بودن (واسطه‌گری رسانه‌ها)، تهدیدات و اتفاقات میدانی و مواردی از این قبیل به مراتب قوی‌تر و دقیق‌تر خواهد بود.»
نخستین چاپ کتاب «پیاده‌روی اربعین: تأملات جامعه‌شناختی» در ۲۴۸ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه به بهای ۳۰ هزار تومان از سوی نشر آرما راهی بازار نشر شده است. کد خبر 4441251
منبع: مهر
کلیدواژه: اربعین 97 معرفی کتاب اربعین ۹۷ اربعین 97 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اربعین حسینی فعالیت های قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه معرفی کتاب قرآن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نشست هم اندیشی علوم انسانی بیژن عبدالکریمی معرفی نشریات قرآن کریم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۲۳۴۴۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کتاب میریام؛ خاطرات سیده رباب صدر منتشر شد
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب میریام؛ خاطرات خانم سیده رباب صدر منتشر شد.
میریام روایت خود گفته رباب صدر از ۶۰ سال تلاش مستمر و بین‌المللی برای ارتقای سطح زندگی دختران و زنان و مردمان لبنان است. او خود و زندگی‌اش را وقف مسیری کرد که سنگ بنای آن را برادرش سید موسی صدر، گذاشت.
سیده رباب صدر فرزند آیت الله سید صدرالدین صدر از علمای برجسته و از مراجع تقلید ثلاث و خواهر امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان در سال ۱۳۲۳ در قم متولد شد. خاندان صدر از خاندان‌های علمی معروف ایران، عراق و لبنان در دو قرن اخیر می‌باشند. پدربزرگ مادری وی عالم مبارز، آیت الله حاج آقا حسین طباطبایی قمی بود که به دلیل اعتراض به سیاستهای ضد اسلامی رضاشاه به عتبات عالیات تبعید شد. در سال ۱۹۶۲ بنا به اصرار برادرش امام سید موسی صدر به لبنان رفت و مدتی بعد با سید حسین شرف‌الدین نوه آیت‌الله سید عبدالحسین شرف‌الدین رهبر فقید شیعیان لبنان ازدواج کرد و در همان جا اقامت گزید.
حضور در بیت آیت الله صدر و پس از آن در کنار برادرش امام موسی صدر و درک فیض از محضر آن بزرگوار برای وی علاوه بر فراگیری نکات بسیار اخلاقی، آشنایی با روش‌های مدیریتی و شیوه تعامل با مردم را نیز به همراه داشت. جامعه لبنان در آن سال‌ها اوضاع مخصوصی را تجربه می‌کرد، این اوضاع موجب شد که با دردهای مردم و به خصوص با تبعیض‌هایی که علیه شیعیان اجرا می‌شد آشنا شده مصائب آن را لمس کند. مجموعه این مسائل ایشان را به پذیرش مسولیت‌هایی در تشکیلات و مؤسسات امام موسی صدر متقاعد نمود.
سیده رباب صدر فعالیت‌های اجتماعی خود را بنا به دستور امام موسی صدر برای مشارکت در ایجاد شاخه زنان مؤسسات آغاز کرد و بعد از آن مدیریت «بیت الفتاة» را نیز به عهده گرفت. بیت الفتاة مدرسه‌ای بود برای آماده ساختن زنان به منظور وارد شدن آنان به عرصه‌های اجتماعی. در لبنان، شیعه مظلوم بود. آن قدر مظلوم که یتیم‌های شأن پناه نداشتند. مهدکودک راه انداختند و مدرسه‌ی پرستاری و سرپرستی از دختران یتیم و دختران دارای وضعیت ویژه‌ی اجتماعی را برعهده گرفتند.
پس از ربودن امام موسی صدر در ۳۱ اوت ۱۹۷۸ مطابق با ۹ شهریور ۱۳۵۷ توسط رژِیم معمر قذافی مسؤلیت اداره مؤسسات امام صدر عملاً بر دوش ایشان قرار گرفت و در پی تحقق اهداف امام صدر به ارائه خدمات اجتماعی و احداث مراکزی در جنوب لبنان و بیروت همت گماشت. چنانکه دارالایتام حضرت زهرا (س) و مدرسه پرستاری را نیز تأسیس کرد. این مراکز تازه تأسیس در زمینه‌های آموزشی، اجتماعی، بهداشتی فعالیت می‌کنند و زیر نظر مؤسسات امام موسی صدر اداره می‌شوند. مؤسسات امام موسی صدر جمعیتی غیر دولتی است که برای تحقق عدالت و جامعه‌ای خالی از جهل و فقر و بیماری می‌کوشد. سیده رباب صدر همچنین ریاست هیئت مدیره «مرکز مطالعاتی و پژوهشی امام موسی صدر» (مرکز الامام الصدر للأبحاث و الدراسات) را به عهده دارد. این مرکز مسؤول جمع‌آوری کلیه اسناد، سخنرانی‌ها، مقالات، عکس و… درباره امام صدر و دیگر علما و فقها می‌باشد وی می‌کوشد این اسناد را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. این مؤسسه با فعالیت‌های فکری و ابداعی تلاش دارد بر اهمیت کارهای فرهنگی در توسعه روابط انسانی و ملت‌ها تأکید کند. علاوه بر آن این مرکز کنفرانسی سالانه با عنوان «کلمه سواء» با عناوین کنفرانس‌های مختلف از جمله هویت فرهنگی (نوامبر ۱۹۹۹)، جامعه مقاوم (نوامبر ۲۰۰۳)، ابعاد انسانی و ملی و حقوقی مسئله ربودن امام موسی صدر (دسامبر ۲۰۰۳) و… را برگزار کرده است.
این کتاب علاوه بر روایت همراهی و همکاری سیده رباب صدر با برادرش امام سید موسی صدر، مروری بر بیش از نیم قرن تجربه زیسته او در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی است.
میریام سیمای زنی است که با اتکا به اندیشه و عمل یک روحانی نوگرا، با وجود انواع مشکلات و موانع در گوشه‌ای از خاورمیانه که بحران و ناپایداری سکه رایج آن است، از هیچ تلاشی برای آموزش، سلامت و توانمندسازی و ارتقای سطح زندگی دختران و زنان فروگذار نکرد.
این کتاب محصول ده‌ها ساعت مصاحبه حمید قزوینی، کارشناس تاریخ شفاهی، با سیده رباب صدر است.
کد خبر 6099275
نفر چهارم تنیس روی میز جهان مغلوب نوشاد عالمیان شد